شما هم معتاد هستی عزیزم!

کسانی که از مشکلا ت به دنیای مجازی پناه می برند، پس از مدتی دچار اعتیادی می شوند که حس ناخوشایندش برای مدت ها باقی می ماند. اعتیاد به اینترنت و رایانه.

زمانی که به استفاده از اینترنت اختصاص می دهیم، می تواند بازدهی خوبی داشته باشد اما استفاده افراطی از اینترنت باعث ایجاد اخلال در زندگی روزانه، کار و روابط می شود. وقتی شما رابطه صمیمانه تری با دوستان اینترنتی برقرار می کنید یا نمی توانید زمان بازی رایانه ای خود را محدود کنید یا به طور افراطی تلفن هوشمند، تبلت یا لپ تاپ خود را بررسی می کنید، احتمالا دچار نوعی اعتیاد در استفاده از این تکنولوژی شده اید...

اعتیاد به اینترنت یا یارانه چیست؟ این مشکل که اختلال IAD نامیده می شود، شامل زیرشاخه های متعددی است از قبیل:

اعتیاد مفرط اینترنتی: اعتیاد به سایت های بازی آنلاین، شرط بندی، خرید و فروش سهام و استفاده از فروشگاه های آنلاین که ممکن است به مشکلات اقتصادی و شغلی بینجامد.

اعتیاد به روابط دوستی اینترنتی: استفاده مفرط از شبکه های اجتماعی، چت روم و ارسال بیش از حد پیامک تا حدی که دوستان دنیای مجازی اهمیت بالاتری نسبت به خانواده و دوستان دنیای واقعی پیدا می کنند.

استفاده بیش از حد از داده های اینترنتی: افراط در استفاده از موتورهای جستجو مانند گوگل، یاهو، افراط در دانلود یا آپلود اطلاعات که باعث کاهش بازدهی شغلی و ارتباط های خانوادگی و دوستانه می شود.

اعتیاد به رایانه: استفاده بیش از حد از نرم افزارها و بازی های آفلاین (مانند Solitaire یا Minesweeper)، افراط در برنامه نویسی رایانه ای.

رایج ترین شکل اعتیاد اینترنتی، شرط بندی های آنلاین و ایجاد روابط دوستانه اینترنتی است.

«استفاده درست» در مقابل «استفاده نادرست»

اینترنت نوعی منبع اطلاعاتی و سرگرمی همیشگی است و هر روز اطلاعات جدیدی به آن اضافه می شود، در دسترس عموم قرار می گیرد و از طریق بسیاری از دستگاه ها قابل دسترسی است. وبلاگ، ایمیل، شبکه های اجتماعی و چت روم ها امکان برقراری ارتباط از طریق اینترنت را میسر کرده اند اما تا چه مقدار استفاده را می توان «مجاز» نامید؟

میزان استفاده هر کس از اینترنت متفاوت است. مثلا شاید کسی به دلیل مسائل کاری مجبور به استفاده زیاد از اینترنت باشد یا تنها راه برقراری ارتباط فردی با خانواده و دوستانش در آن سوی دنیا شبکه های اجتماعی باشند. استفاده از امکانات دنیای مجازی، فقط زمانی به مشکل تبدیل می شود که وقت زیادی از فرد بگیرد و باعث شود که به روابط دنیای واقعی اش کم توجهی کند و در محل کار، مدرسه یا دیگر مسائل مهم زندگی به مشکل برخورد. اگر شما نیز در استفاده از اینترنت افراط می کنید و این افراط، بدون توجه به بازتاب های منفی اش در زندگی تان هنوز ادامه دارد، زمان آن رسیده که کمی تعادل را چاشنی کار خود کنید.

چگونه فردی به اینترنت اعتیاد پیدا می کند؟

افراد زیادی برای از بین بردن احساسات منفی شان نظیر استرس، تنهایی، افسردگی و اضطراب به اینترنت روی می آورند. زمانی که شما روز بدی را گذرانده اید و به دنبال راه حلی سریع برای فرار از مشکلات، از بین بردن استرس و ایجاد آرامش می گردید، شاید استفاده از اینترنت به عنوان قابل دسترس ترین راه حل به ذهنتان خطور کند. غرق شدن در دنیای مجازی شاید بتواند به طور موقت باعث فراموشی مشکلات زندگی شود اما نباید از یاد برد که سرگرمی های سالم تر و کارآمدتری برای از بین بردن احساسات منفی وجود دارند؛ مانند ورزش کردن، مدیتیشن و تمرین تکنیک های ساده و آرامش بخش یوگا.

برای عده بسیاری، استفاده زیاد از اینترنت فقط به دلیل فرار از مشکلات است و حتی اگر استفاده این افراد از دنیای مجازی به میزان عادی بازگردد، احساسات ناخوشایند آنها سرجای خود باقی می ماند زیرا راه حل اصولی برای آن پیدا نکرده اند بنابراین بهتر است گاهی به شیوه های دیگری برای حل موقعیت های استرس زا و ناراحتی های روزانه فکر کرد.

در معرض خطر اعتیاد به اینترنت هستید اگر ...

استرس و اضطراب رهایتان نمی کند: برای فرار از ترس و نگرانی هایتان به اینترنت پناه می آورید. این اختلال به بررسی مداوم ایمیل ها و استفاده بیش از حد اینترنت می انجامد. باید خاطرنشان کرد که این راهکار گاهی نتیجه عکس دارد و اینترنت، خود باعث بیشتر شدن استرس می شود.

به افسردگی مبتلا هستید: شما از اینترنت به عنوان مأمنی برای فراموش تسکین خود استفاده می کنید اما فراموش نکنید اینترنت می تواند باعث وخیم شدن افسردگی و استرس شود.

به مواد مخدر، الکل یا قمار اعتیاد دارید.

از حمایت اجتماعی خوبی برخوردار نیستید: برای ایجاد روابط دوستی جدید به شبکه های اجتماعی، چت روم یا بازی های آنلاین پناه می برید زیرا در دنیای واقعی از چنین روابطی محروم هستید.

نوجوانی غمگین هستید: در جستجوی فضایی راحت و دلگرم کننده تر از جمع دوستانتان، به اینترنت روی آورده اید.

مانند قبل تحرک کافی و روابط اجتماعی ندارید: مثلا ممکن است به تازگی دچار معلولیت شده باشید که تحرک شما را محدود کرده باشد یا به تازگی کودکی به دنیا آورده اید و فرصت خروج از خانه و برقراری ارتباط با دوستان قدیمی را به شما نمی دهد.

برای حل مشکلات اعتیاد به اینترنت، در ابتدا باید میزان استفاده غیرضروری خود را به دقت بسنجید و سپس به محدود کردن آن فکر کنید. آیا در ساعت های خاصی از روز استفاده شما از اینترنت بیشتر می شود؟ آیا در زندگی خود مشکلی دارید که موجب بیشتر شدن زمان استفاده از اینترنت می شود؟

بازه زمانی خاصی برای استفاده از اینترنت تعریف کنید و به آن پایبند باشید. مثلا از یک تایمر استفاده کنید یا برای خود تعهدنامه ای بنویسید که هر شب راس ساعت مشخصی تلفن هوشمند، تبلت یا لپ تاپ خود را خاموش می کنید. همچنین می توانید استفاده غیرضروری از اینترنت را به شکل جایزه اتمام کارهای روزانه تان به خود تقدیم کنید. زمان اختصاص یافته به اینترنت را با فعالیت های سالم تر جایگزین کنید. اگر احساس تنهایی یا بی حوصلگی می کنید، احتمال شکسته شدن مقاومت شما در برابر وسوسه اینترنت زیاد خواهد بود. برنامه ریزی برای پرداختن به سرگرمی های دوستانه یا خانوادگی می تواند این احساس بی حوصلگی را از بین ببرد؛ با همکارتان برای صرف ناهار به رستوران بروید، دوره آموزشی خاصی را بگذرانید یا آشنایی را به منزل دعوت کنید.

چند پیشنهاد

در طول مدتی که وقتتان پای اینترنت هدر می رود، سرگرمی ها، آموختنی ها و کارهای زیادی در دنیای واقعی وجود دارند که فقط به دلیل استفاده مفرط از اینترنت از آنها محروم شده اید. فهرستی از چنین فعالیت هایی تهیه کنید و سعی کنید با کاهش زمان استفاده از اینترنت، برخی از آنها را انجام دهید.

بین زمان های سپری شده در اینترنت به خودتان استراحت بدهید و در این فاصله به انجام کارهای دیگر بپردازید.

برنامه روزانه و همیشگی تان را تغییر دهید. اگر قبلا عصرها تا شب غرق در دنیای مجازی می شدید، اکنون صبح را به آن اختصاص دهید تا هم عادت آن از بین برود و هم مدت زمان آن محدود شود.

با خانواده و دوستان رابطه بهتری برقرار کنید و به یاد بسپارید که تمام زندگی شما دنیای مجازی نیست.

سری به دنیای آفلاین بزنید! کتاب، البته از نوع کاغذی بخوانید و کتاب های دیجیتال را فراموش کنید. به دکه های روزنامه فروشی بروید و مجله و روزنامه بخرید. به جای آنکه آنلاین به موسیقی گوش دهید، گاهی به کنسرت بروید. مکان های فرهنگی دیگر را فراموش نکنید، تئاتر، سینما و موزه مکان های خوبی برای گذراندن وقت هستند. رمان و شعر بخوانید. کارهایی را که انجام آنها به طور آنلاین ممکن نیست، وارد زندگی تان کنید.

نشانه های روانی اعتیاد به اینترنت

فراموش کردن زمان هنگام استفاده از اینترنت

پدید آمدن مشکل در انجام وظایف خود در خانه، دانشگاه یا محل کار

دوری و کمرنگ شدن روابط با خانواده و دوستان

احساس گناه و رفتن در لاک دفاعی هنگام مورد بازخواست قرار گرفتن درباره استفاده از اینترنت

احساس شادی و هیجان هنگام فعالیت های آنلاین

نشانه های جسمی اعتیاد به اینترنت

درد و بی حسی در دست و مچ دست

خشکی چشم و تار شدن دید

درد گردن، کمردرد و سردرد های شدید

مشکلات خواب

اضافه وزن و گاهی کاهش وزن

چطور فرزندم را از اینترنت دور کنم؟

مهم ترین نکته برای ایجاد اعتدال در استفاده نوجوانان از اینترنت، این است که سختگیری بی جا نکنید. در غیر این صورت نوجوان با سرمشی بیشتر، زمان بیشتری را به دنیای مجازی اختصاص می دهد. سعی کنید کنترل نامحسوسی روی استفاده اش از تکنولوژی داشته باشید. در هر صورت، اگر نشانه های اعتیاد به اینترنت را در او مشاهده کردید، به این توصیه ها عمل کنید:

او را به فعالیت های دیگر و روابط اجتماعی تشویق کنید. بدون آنکه به دلیل وابستگی ناخودآگاهش به اینترنت سرزنشش کنید، او را به سمت تفریح و سرگرمی های مفیدی مانند ورزش های گروهی سوق دهید.

روی میزان استفاده او از رایانه و تبلت و تلفن هوشمند نظارت داشته باشید و زمان بندی مشخصی برای استفاده از این وسایل تعریف کنید. حتی می توانید استفاده از این وسایل را به قسمت خاصی از منزل محدود کنید که بتوانید گوشه چشمی به فرزندتان داشته باشید. البته این در شرایطی کارآمد خواهد بود که خودتان به این زمان بندی ها عمل کنید و به اینترنت وابسته نباشید.

از برنامه های کنترل کننده که برای والدین تهیه شده اند (parental control apps) استفاده کنید تا بتوانید روی زمان استفاده فرزندتان از اینترنت یا تعداد پیامک های ارسالی نظارت داشته باشید و آنها را محدود کنید.

در مورد مشکلات اعتیاد به اینترنت و رایانه با فرزندتان صحبت و سعی کنید دلایل بنیادین وابستگی او به اینترنت را بیابید و آنها را از میان بردارید. آیا او از چیزی خجالت می کشد و در جمع دوستان و خانواده ظاهر نمی شود؟ آیا نقل مکان به خانه ای جدید یا جدایی والدین باعث استرس او شده است؟

از شخص دیگری کمک بگیرید. نوجوانان معمولا در برابر والدین سرکشی می کنند و به حرف آنها گوش نمی دهند بنابراین بهتر است از شخص دیگری که از او حرف شنوی دارد، کمک بگیرید، مانند مربی ورزش، پزشک خانوادگی یا بزرگ فامیل. اگر پس از امتحان کردن این راهکارها نتیجه ای نگرفتید، از یک مشاور کمک بخواهید. شاید مشکل بزرگ تری پشت پرده وابستگی فرزندتان به دنیای مجازی وجود داشته باشد.

هفته نامه زندگی مثبت