گوگل از غول جست وجوگر تا دزدی پنهان...

گوگل از غول جست وجوگر تا دزدی پنهان...  

            موتور جست وجوی«گوگل» و سرویس های مختلف آن از جمله جی میل توسط بسیاری از کاربران اینترنت مورد استفاده قرار می گیرند اما گفته می شود این شرکت زیرساخت های عظیمی برای کنترل ارتباطات اینترنتی فراهم کرده و اطلاعات کاربران آن به خوبی توسط دولت آمریکا مورد بهره برداری قرار می گیرد.  

 

هنوز زمان زیادی از آخرین باری که از خبر فیلتر شدن گوگل و جی میل در جامعه منتشر شد، نمی گذرد. دوره ای که به مدت حدود یک هفته سایت جی میل به دلیل کارشکنی های گوگل فیلتر شد و کاربران این سایت از دسترسی به آن محروم شدند.

آگاهی نداشتن کاربران ایرانی از ایمیل های بومی قوی و از سوی دیگر ناگهانی بودن این تصمیم، در آن زمان اعتراض بسیاری از کاربران را نسبت به قطع یکباره دسترسی به این سایت به دنبال داشت و درنهایت حجم اعتراض ها موجب رفع فیلتر این سایت شد؛ با این حال بارها از سوی مسوولان مختلف کشور بر این نکته تاکید شده که شرکت گوگل در قالب فعالیت های خود به استفاده کاربردی از اطلاعات کاربران پرداخته و آن ها را دراختیار شرکت های مختلف قرار می دهد.

سایت پیوندها که به عنوان سایت فیلترینگ در کشور شناخته می شود، مدتی است در توضیحاتی که درباره نحوه فیلترینگ در آمریکا ارائه کرده به بحث شرکت گوگل و ارائه اطلاعات آن به آمریکا اشاره کرده است.

بنابر اعلام این پایگاه اینترنتی، گوگل زیرساخت عظیمی را برای کنترل ارتباطات اینترنتی کاربران فراهم ساخته که به خوبی توسط دولت آمریکا مورد بهره برداری قرار می گیرد. البته این شرکت ادعا کرده که تجسس در چارچوب قانون انجام می شود، اما طبعاً این قانون برای مردم کشورهایی که آمریکا با آن ها مشکل دارد، از جمله ایرانیان کاربردی نخواهد داشت.

 

● جاسوسی دولت آمریکا از سرویس جی میل

پس از اینکه وزیر ارتباطات استرالیا، سیاست های حریم شخصی گوگل را به چالش کشید و این شرکت را تهدید به فیلتر کردن کرد، تارنمای اخبار فناوری اطلاعات استرالیا با نقل پاسخ این شرکت، تأیید کرد که گوگل اجازۀ دسترسی دولت آمریکا به جی میل را فراهم کرده است.

پس از تصویب لایحه میهن پرستی (Patriot Act) که توسط دولت بوش ارائه شده بود، دولت آمریکا اجازه یافت که کنترل گسترده و جامعی بر مخابرات و ارتباطات رایانه ای از جمله تلفن، فکس، ایمیل و ... داشته باشد. هر چند قبل از آن نیز چنین کنترل هایی با قواعد مشخص انجام می شد، اما هیچ گاه امکان کنترل کامل و گسترده ای به مانند این قانون در اختیار این دولت قرار داده نشده بود.

 

● تاریخچه جی میل

از ابتدای راه اندازی جی میل، به دلیل نقض حریم شخصی کاربران انتقادات زیادی به آن وارد شد. ایده ی شاخص کردن ایمیل کاربران و جست وجو در آن ها، نگهداری دائمی ایمیل ها، سیستم ثبت نام دعوت نامه ای و ایجاد فضای فراوان برای جلوگیری از حذف پیام ها همگی نکاتی بود که حتی پیش از راه اندازی سرویس ایمیل گوگل توسط رسانه های فعال در زمینۀ فناوری اطلاعات بر روی آن تأکید شده و کاربران از استفاده از جیمیل برحذر داشته می شدند. البته گوگل برای همۀ این ها توجیهی را عرضه می کرد و آن این که این اطلاعات را برای تبلیغات روی صفحات وب لازم داریم!

پس از راه اندازی این سرویس ایمیل، به دلیل نبود سرویس مشابه (حتی سرویس تجاری) در کشورمان، بسیاری از کاربران به استفاده از آن روی آوردند و حتی دعوت نامۀ این سرویس رایگان در بعضی نقاط تهران به قیمت های چند هزار تومان خرید و فروش شد. هم اکنون نیز بسیاری از هموطنانمان در مسائل خصوصی و تجاری و حتی دولتی از این سرویس بهره می گیرند.

 

● وضعیت قانونی

اگرچه همچنان بخش عمده ای از کاربران اینترنت کشور از سرویس پست الکترونیکی این شرکت استفاده می کنند اما در برخی از کشورها مانند کشورهای اروپایی، استرالیا و ... امکان شکایت از جی میل در صورت نقض حریم شخصی و سوء استفاده از این اطلاعات وجود دارد.

 

● اقدامات چین و استرالیا

دو کشور چین و استرالیا که نه تنها از توانایی فنی کافی برای ارایۀ خدمات جایگزین برخوردارند، بلکه سرویس دهنده های اینترنتی در این دو کشور به طور فعال سرویس های جایگزین را با کیفیت مناسب عرضه می کنند، به اقداماتی در این زمینه دست زده اند. چین دسترسی به سرویس های گوگل را محدود کرده و پس از آن استرالیا نیز در پی اقدام مشابهی است که در این میان حتی اگر بخواهیم چین را به سانسور متهم کنیم، استرالیا در این چارچوب نمی گنجد.

در واقع مشکل اساسی با گوگل، نقض حریم شخصی و سوء استفاده از اطلاعات شخصی کاربران است و این ارتباطی با سانسور (که مسئولین گوگل مرتب بر آن تأکید می کنند) ندارد.

 

● نمونه هایی در مورد سوء استفاده از ایمیل

هم وطن خبرنگارمان، حمید معصومی نژاد زمانی که در ایتالیا دستگیر شد و به اتهاماتی واهی (ارسال ایمیل های شخصی یا کاری به شهروندان ایتالیایی در راستای ماموریت خبرنگاری) به زندان افتاد؛ اتهامات او شامل ارتباطات گسترده با ایتالیایی هایی بود که از وظایف طبیعی یک خبرنگار به شمار می آمد.

 

● وضعیت ایران

در این بین ایرانیان وضعیت ویژه ای دارند؛ هرچند آمریکا از شهروندان خود جاسوسی گسترده ای را به انجام می رساند و این جاسوسی پس از ۱۱ سپتامبر و تصویب قانون میهن پرستی (Patriot Act) گسترده تر و نیز آزادانه تر به انجام می رسد، اما به هر حال در یک چارچوب مشخص انجام می گیرد. اما در مورد کشورهایی که به صراحت مورد تحریم آمریکا قرار دارند، هیچ محدودیتی وجود ندارد.

اطلاعات شخصی کاربران ایرانی بدون هیچ محدودیتی در اختیار سرویس های امنیتی آمریکا قرار می گیرد. اطلاعاتی شامل ایمیل های فرستاده شده افرادی که با آن ها ارتباط برقرار شده است، آدرس اینترنتی ای که از آن ها به جی میل وصل شده اند و ...است.

چندی پیش دولت آمریکا این تحریم ها را برای سرویس های اینترنتی که به جمع آوری اطلاعات از کاربران ایرانی می پرداختند، لغو کرد. اما سرویس هایی شامل ارزش افزوده یا سرویس های مهم و مفید مانند Google Code Search هنوز هم در فهرست تحریم های گوگل علیه ایران قرار دارند. این خود نشان می دهد که دولت آمریکا از سرویس هایی مانند جیمیل به ایرانیان نه تنها نگران نیست، بلکه بر روی آن تأکید دارد.

جی میل چندی است که با ارائه سرویس Buzz، دسترسی به تارنما های فیلتر شده مانند Twitter را نیز فراهم کرده است. این امکان در سرویس دیگر گوگل به نام Google Reader نیز وجود دارد و این خدمات، قوانین ایران را به سخره می گیرد. البته این کارها با آگاهی کامل ارائه می شود و هر از چند گاهی مسئولان گوگل با پیامی در وبلاگ رسمی خود، به آن مباهات می کنند! کشوری که سالها پیش به راحتی هواپیمای ایرباس ایران را مورد هدف موشک قرار داد، از زیر پا گذاشتن قوانین ایران و به تاراج بردن اطلاعات شخصی کاربران ایرانی ابایی دارد؟

 

● وضعیت دیگر سرویس های اینترنتی

در بین سرویس های اینترنتی گوگل، مشکل تنها جی میل نیست؛ شرکت موزیلا که کار توسعۀ نرم افزار فایرفاکس را بر عهده دارد، حدود ۹۰ درصد درآمد خود را به طور مستقیم از گوگل دریافت می کند. در مقابل، موزیلا نیز دسترسی به سرویس های گوگل را تضمین کرده است؛ نکته ی جالب دیگر در مورد فایرفاکس این است که از طریق سرویس Safe Browsing گوگل، آدرس هر صفحه ای که در فایرفاکس دیده شود، به سرورهای گوگل فرستاده می شود تا از سلامت و مشکل دار نبودن آن (به طور مثال ویروسی نبودن آن) اطمینان حاصل شود.

این سرویس نیز امکان خوبی را برای گوگل فراهم می آورد تا صفحات بازدید شده توسط کاربران را ردیابی کند. با ساز و کارهای دیگری که گوگل در سرویس های اینترنتی مختلف دارد از جمله سرویس Adsense و جی میل و ترکیب اطلاعات، گوگل نه تنها می تواند تشخیص دهد که از چه آدرس IP صفحات اینترنتی بازدید می شوند، بلکه می تواند هویت دقیق فرد بازبینی کننده را نیز تشخیص دهد. این بخش نیاز به توضیح فنی بیشتری دارد که در این مقال مجال پرداختن آن نیست.

                                   

خبرگزاری ایسنا ( www.isna.ir )