|
تا همین چند سال پیش یکی از معضلات اساسی زندگی در کلانشهرها پیدا کردن آدرس های پستی بود. این معضل البته در زمان مسافرت های برون شهری حادتر می شد. به خصوص اگر فرد سوال شونده در جمع دوستان خود بود و به دنبال سوژه ای برای خنده. اینگونه بود که حتی در برخی از موارد ضرب المثل هایی برای اهالی برخی از شهرها پیرامون آدرس اشتباه دادن شکل گرفت.
این روزها اما به مدد تکنولوژی مسافرت های درون شهری و برون شهری نه تنها دردسری برای رانندگان خودروها ندارد، بلکه لذت بخش تر هم شده است. جی پی اس یا سیستم موقعیت یاب جهانی اکنون مانند تلفن های همراه در چند سال گذشته رشد چشمگیری داشته اند. تکنولوژی ای که اکنون تقریبا در تمام گوشی های هوشمند به کار گرفته شده است و حتی جای خود را روی ساعت های مچی هم باز کرده است. فناوری ای که علاوه بر دستگاه های قابل هم اکنون توسط شرکت های معتبر و بزرگ خودروسازی نیز به کار گرفته می شود.
● جی پی اس چیست و چگونه کار می کند؟
جی پی اس یا سیستم موقعیت یاب جهانی (Global Positioning Systems)، یک سیستم راهبری و مسیریابی ماهواره ای است که از شبکه ای با حداقل ۲۴ ماهواره تشکیل شده است. این ماهواره ها به سفارش وزارت دفاع ایالات متحده ساخته و در مدار زمین قرار داده شده اند. جی پی اس در ابتدا برای مصارف نظامی تهیه شد، ولی از سال ۱۹۸۰ استفاده عمومی آن آزاد و آغاز شد. خدمات این مجموعه در هر شرایط آب و هوایی و در هر نقطه از کره زمین در تمام شبانه روز در دسترس و استفاده از آن رایگان است. علاوه بر جی پی اس، دو سیستم کمابیش مشابه دیگر نیز وجود دارد. سیستم گلوناس که دولت شوروی ساخته و اکنون به دست کشور روسیه اداره می شود و سیستم گالیله که کشورهای اروپایی آن را برای وابسته نبودن به سیستم آمریکایی جی پی اس ساخته اند.
همانطور که گفته شد جی پی اس، سامانه ای است که به کمک گروهی از ماهواره ها جهت یابی می کند. ماهواره هایی که هرکدام در مدارهای خود به دور زمین در گردش هستند؛ این ماهواره ها با ایستگاه های ویژه ای بر روی زمین در تماس اند و همواره موقعیت آنها در فضا مشخص است. دستگاه گیرنده جی پی اس شما، با ارتباط با تعدادی از این ماهواره ها، فاصله شما را تا آنها تعیین می کند و سپس موقعیت دقیق شما روی زمین به دست می آید.
در واقع اساس کار این سامانه، فرستادن سیگنال های رادیویی با فرکانس بالا و به طور پیوسته است که زمان و مکان ماهواره را نسبت به زمین مشخص می کند و یک گیرنده جی پی اس روی زمین، با گرفتن این اطلاعات از سه ماهواره یا بیشتر، آنها را پردازش می کند و موقعیت کاربر را در هر نقطه زمین، در هر ساعتی از شبانه روز و در هر وضعیت آب و هوایی به او نشان می دهد.
با چندین اندازه گیری متعدد، گیرنده به محاسبه سرعت، مدت زمان سفر، فاصله شما تا مقصد، مختصات جغرافیایی (طول و عرض جغرافیایی و ارتفاع از سطح دریا)، زمان طلوع و غروب خورشید و ماه (در تقویم نجومی)، تعداد ماهواره ها، زمان محلی و... می پردازد و آن را در اختیار کاربر قرار می دهد. به طور میانگین، هشت ماهواره از ۲۴ ماهواره، در اطراف هر نقطه از کره خاکی که باشید در آسمان گشت می زنند.
هرچه گیرنده شما به ماهواره های بیشتری وصل شود، اطلاعات دقیق تری را برای شما محاسبه می کند. جی پی اس، در ابتدا تنها استفاده نظامی داشته است، ولی از سال ۱۹۸۰ به بعد تصمیم گرفته شد تا از آن در فعالیت های غیرنظامی هم استفاده شود؛ تا جایی که امروزه حتی در ماهی گیری و شکار هم مورد استفاده قرار می گیرد. این ماهواره ها به سفارش وزارت دفاع ایالات متحده ساخته و در مدار زمین قرار داده شده اند.
۲۴ عدد ماهواره جی پی ا س در مدارهایی به فاصله ۲۴۰۰۰ مایل از سطح دریا گردش می کنند. هر ماهواره دقیقا طی ۱۲ ساعت یک دور کامل به دور زمین می گردد. سرعت هریک ۷۰۰۰ مایل بر ساعت است. این ماهواره ها نیروی خود را از خورشید تامین می کنند. همچنین باتری هایی نیز برای زمان های خورشیدگرفتگی یا مواقعی که در سایه زمین حرکت می کنند به همراه دارند. راکت های کوچکی نیز ماهواره ها را در مسیر صحیح نگاه می دارند. به این ماهواره ها NAVSTAR نیز گفته می شود.
● انواع گیرنده های جی پی اس
گیرنده های جی پی اس انواع گوناگونی دارند و انتخاب هرکدام از آنها بستگی به موارد استفاده شما دارد؛ برای نمونه اینکه می خواهید در داخل خودرو آن را نصب کنید یا اینکه آن را در کوله پشتی خود قرار دهید گزینه های متعددی را پیش روی شما می گذارد که عبارتند از:
● گیرنده بیسیک یا پایه
این گیرنده ها در واقع از ساده ترین و کم قیمت ترین گونه ها هستند (اغلب کمتر از صد دلار قیمت دارند.) یک گیرنده بیسیک (پایه) می تواند بسیار دقیق تر از گیرنده های گران قیمت باشد، اما باید این مساله را هم در نظر داشت که این گیرنده ها بسیاری از ویژگی های دستگاه های گران قیمت را ندارند. ویژگی قابل توجهی که کمبود آن بیشتر حس می شود، نداشتن قابلیت نقشه برداری یا Mapping است.
● گیرنده های دستی نقشه بردار
همانطور که از نام این گیرنده برمی آید گیرنده نقشه بردار از قابلیت نمایش نقشه برخوردار است. این گیرنده ها ابعاد بزرگ تری نسبت به گیرنده های قبلی دارند. با اتصال این گیرنده به یک رایانه شخصی، نقشه دلخواهتان را به گیرنده می دهید. جزئیات نقشه نیز بستگی به اندازه و نیز رزولوشن نمایشگر دارد. این گیرنده ها فشارسنج، قطب نمای الکترونیکی، بازی و سالنامه هم دارند. اگرچه این گیرنده ها باید خیلی گران قیمت تر از نمونه قبلی باشند، ولی افزایش قیمت نسبتا کمی دارند و افزودن یک نمایشگر بزرگ تر برای شرکت تولیدکننده هزینه زیادی را در بر ندارد. قیمت این گیرنده ها از ۱۵۰ دلار آمریکا شروع می شود. نقشه هایی که قابلیت بار کردن (upload) داشته باشند در یک سی دی قرار دارند که در هنگام خرید دستگاه به شما داده می شود. با استفاده از نصب نرم افزار نقشه در رایانه شخصی خود می توانید به انتخاب یک یا چند مسیر بپردازید و بعد از علام گذاری نقشه آن را به گیرنده نقشه بردار خود بدهید، ولی در این میان باید توجه کرد که دستگاه های دستی، ظرفیت محدودی دارند و تنها مقدار مشخصی از اطلاعات را می توانید در آنها ذخیره کنید. مدل هایی از این گیرنده ها وجود دارند که می توان به آنها کارت حافظه اضافه کرد (که معمولا از حافظه SD یا از حافظه CF استفاده می شود.)
● گیرنده های جی پی اس برای خودرو
این گیرنده ها بزرگ تر از گیرنده های دستی هستند و نمایشگری نسبتا بزرگ دارند تا راننده در هنگام رانندگی به سادگی آن را بخواند. این گیرنده ها با استفاده از برق خودرو کار می کنند و بنابراین تنها در داخل خودرو قابل استفاده هستند. ویژگی جالبی که معمولا در این دستگاه ها وجود دارد، راهنمایی های صوتی دستگاه است و به راننده اجازه می دهد بدون اینکه چشم خود را از جاده بردارد، با گوش دادن به صدای دستگاه طبق نقشه پیش برود. قیمت این دستگاه از ۵۰۰ دلار آمریکا شروع می شود. بسیاری از کارخانه های تولید خودرو با سفارش مشتری، یک دستگاه جی پی اس بر روی خودروهای فروشی خود نصب می کنند. آنها ثابت هستند و از زیبایی و نیز ایمنی بیشتری برخوردارند. قیمت تمام شده آنها بیشتر از گیرنده جیپیاس است که بعدا خودتان در خودرو نصب می کنید. البته این گیرنده ها امروزه کاربردهای دیگری هم دارند. به عنوان مثال با سیستم ضبط و پخش ماشین تلفیق شده اند و حتی برخی از مدل های آن نیز قادر به پخش فیلم و یا نمایش تصاویر از دوربین عقب ماشین هم هستند.
● گیرنده جی پی اس برای یک دستگاه پرتابل
برتری استفاده از یک دستگاه پیدیای (PDA) یا لپ تاپ به عنوان یک جی پی اس، نمایشگری بزرگ است که افزون بر راحتی در مطالعه نقشه، جزئیات بیشتری را نیز قابل مشاهده می سازد. همچنین همانند جی پی اس هایی که در داخل خودرو نصب می شوند، می توانند به صورت صوتی راهنمایی کنند. برای استفاده از یک دستگاه پیدیای و یا لپ تاپ به عنوان جی پی اس راه و روش های مختلفی وجود دارد که متداول ترین آن تهیه یک گیرنده جی پی اس و اتصال آن از روش های مختلف به لپ تاپ یا دستگاه پی دی ای است. البته این کار به دلیل امروزه به دلیل وجود گوشی های تلفن همراه مجهز به جی پی اس دیگر مرسوم نیست.
● GPS برای چه کسانی کاربرد دارد؟
در جواب به این سوال می توان گفت استفاده از GPS تقریبا می تواند برای تمام افراد کاربرد دارد. به خصوص آنکه هم اکنون اطلاعاتی که توسط نقشه های راهنمای این دستگاه ها داده می شود کارایی آنها را افزایش داده است. جدا از بحث مسیریابی امروزه بسیاری از جی پی اس ها به سیم کارت هم مجهز شده اند که به واسطه آن دسترسی به شبکه جهانی اینترنت برای آنها میسر شده است. اطلاع از وضعیت ترافیک خیابان ها و جاده ها و حتی اطلاع از زمان رسیدن به چراغ راهنمایی و سبز یا قرمز بودن آن چراغ از جمله اطلاعات کاربردی است که امروزه GPS ها برای کاربران خود به ارمغان آورده اند. پیام های تبلیغاتی مربوط به برنامه مکان های تفریحی و یا فروشگاه های موجود در مسیر رفت و آمد کاربر هم از دیگر کاربردهای امروزی این دستگاه است.
به شکل کلی با توجه به نوع مصرف و بودجه می توانید از انواع گیرنده های GPS بهره ببرید. امروزه بهای گیرنده های GPS به طور چشمگیری کاهش یافته و هم اکنون در کشور ما با بهایی معادل یک گوشی متوسط تلفن همراه به فروش می رسند.
● معروف ترین های بازار ایران
در حال حاضر در کشور ما به جز گوشی های تلفن همراه مجهز به این فناوری، دستگاه های مختلف با مارک های متفاوت در بازار عرضه شده است: اکثر گوشی های هوشمند چه آنهایی که مجهز به سیستم عامل آندروید هستند چه گوشی های اپل همگی از نقشه های گوگل استفاده می کنند. البته در این بین گوشی های هوشمند نوکیا به کمک نقشه های Ovi از کیفیت بالاتری برخوردار هستند، چه در بخش نقشه و چه در بخش مسیر یاب. در قسمت دستگاه های GPS هم هم اکنون مدل های متنوعی وجود دارند که هرکدام کارآیی خاص خود را دارند. دستگاه های تک منظوره مجهز به سیم کارت برای سامانه های حمل ونقل عمومی و دستگاه های ال سی دی دار که علاوه بر نمایش نقشه، مسیر های پیشنهادی را نیز با کمک فرمان های صوتی در اختیار کاربران قرار می دهند.
از بین مارک های موجود در بازار اما مارشال از همه پرفروش تر است. برندی گمنام که به اعتقاد بسیاری از فروشندگان توانسته در بازار جی پی اس ها سهمی چشمگیر برای خود داشته باشد. مدل های متنوع این مارک هم اکنون با قیمتی ما بین ۱۷۰ تا ۲۷۰ هزار تومان در بازار عرضه شده است. نکته جالب توجه در این برند آن است که علاوه بر دستگاه جی پی اس، شارژر فندکی و نگهدارنده دستگاه نیز در جعبه هر مدل وجود داشته و مانند برخی از مدل های دیگر کاربر مجبور به تهیه این وسایل به شکل جداگانه از بازار نیست. براساس اطلاعاتی که از سوی فروشندگان این برند ارائه می شود، تعداد شهرهای تحت پوشش در نقشه های این چی پی اس در ایران ۹۲ شهر است.
از دیگر برندهای موجود در بازار ایران دستگاه های گارمین است، البته این مارک دستگاه های حرفه ای که در بخش نقشه کشی نیز استفاده می شود، در بازار دارد، اما به شکل کلی قیمت مدل های متفاوت این برند عموما از ۲۰۰ هزار تومان شروع می شود و گاه تا ۵۰۰ هزار تومان هم در برخی از مدل ها ادامه خواهد داشت.
دیگر برندهای موجود در بازار ایران بیشتر به دستگاه هایی تعلق دارد که جنبه تجاری داشته و در وسایل حمل ونقل عمومی و یا ناوگان های اداری و سازمانی کاربرد دارد.
GPSهایی که بیشتر در کنترل وسایل درون سازمانی یا ناوگان پخش و توزیع کالا کاربرد دارند.
|
