وقتی زندگی باهوش می شود-گشتی در جهان دیجیتال

صبح با صدای زنگ ساعت از خواب بلند می شوید. دستتان را به سمت گوشی دراز می کنید تا صدای زنگ بیدارباش را قطع کنید. در فاصله بیرون آمدن شما از رختخواب باز هم صدای زنگ دیگری از گوشی شما بلند می شود. گوشی را نگاه کرده و به طور خلاصه متوجه تمامی برنامه ها و قرار ملاقات هایی که امروز دارید، می شوید.

برای گرفتن یک دوش صبحگاهی به حمام می روید. ناگهان صدای زنگ تلفن همراهتان را می شنوید. به راحتی و از طریق اسپیگر بلوتوث ضدآب دوش بالای سرتان جواب تلفن را می دهید و بعد از بیرون آمدن برای صرف صبحانه سریع به آشپزخانه می روید. چای آماده است و شما فقط باید مایحتاج دیگر را از یخچال خارج کنید. زمانی که شما در حمام بودید، گوشی شما به وسیله بلوتوث پیامی را برای سرور آپارتمان هوشمند شما ارسال کرده است که با این پیام چای ساز شما خود به خود به کار افتاده و چای شما را آماده کرده است. بعد از صرف صبحانه و پوشیدن لباس از منزل خارج شده و به محل پارک ماشینتان می روید.

ماشین شما روشن بوده و هوای داخلش متناسب با هوای بیرون تنظیم و آماده برای رانندگی است. این کار نیز زمانی که شما از درب منزل خارج شده اید، اتفاق افتاده است؛ چرا که آر اف ای دی درب ورودی منزل، خروج شما را به وسیله تلفن همراهتان ثبت کرده و به طور خودکار دستورات لازم از طرف همان سیستم هوشمند منزل که به یک سیم کارت مجهز بوده به سیستم هوشمند ماشین که آن هم به یک سیم کارت مجهز است، اس ام اس می شود.

با فشردن پا روی پدال گاز صدای یک هشدار شنیده می شود که مربوط به کم بودن سوخت ماشین شما است. سیستم هوشمند، میزان باقی مانده سوخت ماشین را محاسبه کرده و به وسیله بلوتوث به گوشی شما ارسال می کند. نزدیک ترین پمپ بنزین با توجه به سوخت باقی مانده توسط مسیریاب گوشی محاسبه و شما به سمت آن راهنمایی می شوید. وارد پمپ بنزین می شوید. مامور سوخت گیری باک ماشین شما را پر کرده و پس از آن سریع محل پمپ بنزین را به مقصد مورد نظرتان ترک می کنید. وجه سوخت دریافت شده توسط سیستم ماشین به تلفن همراهتان بلوتوث شده و وجه موردنظر بدون دخالت شما توسط موبایل بانکینگ از حساب شما کسر می شود. سیستم مسیریاب با توجه به قرار ملاقاتی که از روی کامپیوترتان به گوشی شما منتقل شده، شما را به سمت مقصد مورد نظر هدایت کرده و در نزدیکی آن شما را وارد یک پارکینگ طبقاتی می کند. از قبل جای ماشین شما مشخص و هزینه آن نیز مانند همان اتفاقی که در پمپ بنزین رخ داد پرداخت شده است.

بعد از اتمام جلسه به محل کار خود بازمی گردید. در طول مسیر گوشی شما به شکل هوشمند، ایمیل های ارسال شده برای شما را چک کرده و برای شما می خواند. شما نیز نامه های ضروری را سریعا به شکل صوتی پاسخ می دهید و در این بین یکی از نرم افزار های گوشی فایل صوتی را به متن تبدیل کرده و سپس نامه الکترونیکی مورد نظر را ارسال می کند.

در حالی که هنوز چند ساعتی به پایان کار روزمره زمان باقی است، باید آخرین قرار امروز شما که دیدار با پزشک خانوادگی شما است، توسط گوشی تان به شما یادآوری شود. باز هم توسط گوشی یک نوار قلب به همراه فشار خون و نوسانات نبض خود تهیه کرده و جلوتر برای دکتر ارسال می کنید. به مطب دکتر می روید و دستورات مورد نیاز به همراه نسخه پیشنهادی برای شما بلوتوث می شود.

از مطب دکتر خارج شده و از مسیریاب گوشی، نزدیک ترین داروخانه را جست وجو می کنید. در حالی که ۱۰ دقیقه زمان برای رسیدن نیاز دارید؛ اما نسخه خود را برای داروخانه پیامک کرده، هزینه محاسبه شده آن برای شما پیامک شده و آن را به همان روش موبایل بانکینگ پرداخت می کنید و بدون آنکه به داروخانه بروید، داروهای شما به آدرس شما ارسال می شود.

برای خرید مایحتاج منزل به مرکز خرید می روید. توسط پیامکی که به سیستم هوشمند منزل ارسال می کنید، گزارشی از خوراکی های باقیمانده در یخچال، لوازم مصرفی بهداشتی و به شکل کلی گزارشی از آن چیزهایی که در منزل نیاز دارید، برای شما ارسال می شود. شما نیز اجناس مورد نیاز را تهیه کرده و با گرفتن عکس از روی بارکدهای آن مبلغ هر کالا را پرداخت کرده و بدون ایستادن در صف های قدیمی صندوق های پرداخت از فروشگاه خارج می شوید.

در راه بازگشت به منزل، سیستم مسیریاب گوشی، شما را از برنامه سینمایی که با شما تنها ۵ دقیقه فاصله دارد، مطلع می کند. زمان شروع فیلم تنها نیم ساعت دیگر است. تصمیم به تماشای فیلم می گیرید. روی نقشه مسیریاب نزدیک ترین دوستانتان را مشاهد می کنید. پیامکی گروهی برای آنها ارسال کرده و از برنامه سینما و سانس شروع آنها را مطلع می کنید. بر همین اساس با تهیه بلیت و پرداخت آن همگی نیم ساعت دیگر جلوی سینما یکدیگر را ملاقات کرده و به دیدن فیلم مورد نظر می روید.

بعد از تماشای فیلم، از سینما خارج شده و باز هم توسط همان مسیریاب تلفن همراهتان سرکی بر منوی رستوران های اطراف می کشید. متفق القول غذای مورد نظر را انتخاب کرده و با رزرو یک میز چهارنفره و ارسال سفارش همچنین میانگین زمانی رسیدن شما به آن رستوران برای بخش پذیرش رستوان به وسیله پیامک ارسال می شود. به این ترتیب زمانی که شما به رستوران مورد نظر می رسید، همه چیز فقط آماده خوردن توسط شما است. برنامه شامگاهی تان نیز تمام می شود، به سمت منزل برمی گردید. خریدهای صورت گرفته را از صندوق ماشین برداشته و به سمت آپارتمان خود می روید. متوجه چراغ چشمک زن صندوق امانات می شوید. بله! نسخه شما از داروخانه تنها نیم ساعت بعد از سفارش ارسال شده است. بعد از ورود به خانه و انجام برنامه ریزی های روز آینده به رختخواب می روید و...

سبکی هوشمندانه

این یک داستان علمی تخیلی نبود. بخشی از این اتفاقات هم اکنون رخ داده و بخشی دیگر از آن هم در آینده ای بسیار نزدیک رخ می دهد. گاهی اوقات خیلی از کاربران حرفه ای دنیای فناوری یا حتی عموم مردم با دیدن پیشرفت روزافزون فناوری ها این سوال را از خود می پرسند که آینده فناوری به چه شکلی خواهد بود؟

این داستان تنها بخش ساده و کوچکی از دنیای تکنولوژیکی آینده است که تنها و تنها با یک وسیله کوچک به نام تلفن همراه چنین تغییراتی را شاهد خواهد بود. تلفن های هوشمندی که امروزه باعث شده تا تمام زندگی ما هوشمند شوند. از وسایل و لوازم خانگی گرفته تا حتی منزل و ساختمان های محل کار و زندگی. تولیدکنندگان تلفن همراه از همین امروز برنامه های ۱۰ سال آینده خود را ریخته اند. زمانی که دیگر کاربران مگاپیکسل دوربین و حافظه داخلی برایشان اهمیتی نداشته و تنها و تنها به دنبال اطلاعات و راهکارهایی برای طی کردن زندگی بدون دردسر، راحت و سالم هستند. شاید برآیند همین عوامل باشد که باعث شده تا محققان علم پزشکی پیش بینی کنند که انسان پنجاه سال آینده بالغ بر ۱۱۰ سال عمر خواهد کرد.

ساختمان هوشمند چیست؟

ساختمان هوشمند که از آن اتوماسیون خانگی هم یاد می شود یک فناوری نوظهور و در حال گسترش است که در پایین ترین سطح خود می تواند به همه خدمات و محصولاتی اشاره داشته باشد که بدون دخالت صاحب خانه عمل یا پیامی را در محیط خانه اجرا می کنند یا به نمایش درمی آروند.

کنترل از راه دور وسایل خانگی نیز بخشی از اتوماسیون خانگی محسوب می شود. ابزارهای اتوماسیون خانگی ممکن است برای روشن یا خاموش کردن وسایل منزل به کار روند یا تنظیمات عملکرد دستگاه ها را بر اساس زمان های از پیش تعیین شده تغییر دهند. این ابزارها همچنین ممکن است به گونه ای تنظیم شوند که عملکرد تجهیزات را با توجه به تغییرات پیش آمده در محیط خانه تغییر دهند. خانه هایی که از چنین فنونی بهره می برند خانه هوشمند یا ساختمان هوشمند هم نامیده می شوند.

فنون یادشده ممکن است شامل استفاده از ارتباطات پهن باند باشند. اتوماسیون خانگی ممکن است به روش متمرکز و برنامه پذیر اجرا شود یا اینکه به روش غیرمتمرکز و با حسگرها و کنترل کننده های جدا از هم اجرا شود. در این سامانه ها ممکن است از کنترل کننده های الکترونیکی پیشرفته برای کنترل روشنایی، گرمایش، سرمایش و وسایل سرگرمی ها استفاده شود که خود این سامانه ها می توانند از یک شبکه سیم کشی ویژه یا بی سیم برای ارتباط بهره برند یا چندین سیستم مجزا (مانند حسگرهای نوری که روشنایی را کنترل می کنند) باشند. یکی از جنبه های مهم ساختمان های هوشمند، پتانسیل آن برای کاهش مصرف انرژی است. از آنجایی که خود سیستم های اتوماسیون خانگی انرژی مصرف می کنند، تنها در صورتی می توانند در کاهش مصرف انرژی مفید باشند که صرفه جویی حاصل از به کارگیری آنها بیشتر از مصرف انرژیشان باشد. اگر هدف صرفه جویی است، اولویت را باید ابتدا به طراحی یک خانه با بازدهی بالا در صرفه جویی انرژی و به کارگیری وسایل خانگی دارای بازدهی بالا اختصاص داد. اتوماسیون خانگی از راه کاهش زمان عملکرد دستگاه ها و محدود کردن زمان روشن بودنشان، یا کاهش نیاز به استفاده از دستگاه، به صرفه جویی انرژی کمک می کند.

ایده کلی اتوماسیون خانگی این است که تمام سامانه های الکتریکی و الکترونیکی و ابزارهای خانه را به یکدیگر و در یک شبکه به گونه ای به هم متصل کند که بتوان آنها را از یک رابط مشترک کنترل نمود و با هم در ارتباط قرار داد، مثلا اگر مشغول تماشای فیلمی در تلویزیون منزل خود باشید، چراغ ها به صورت خودکار کم نور شوند و تماس های تلفنی به صورت خودکار به منشی تلفنی ارجاع داده شوند تا بتوانید با آسودگی به تماشای فیلم بپردازید.

انجمن اتوماسیون خانگی (HAA) اتوماسیون خانگی را چنین تعریف می کند: «فرایند یا سامانه ای (با تجهیزات یا روش های مختلف) که زمینه بهبود سبک زندگی فرد را فراهم می آورد و خانه را به محلی راحت تر، امن تر و پربازده تر تبدیل می کند.» با وجود اینکه فناوری های لازم برای اتوماسیون خانگی هم اکنون هم فراهم هستند، اما به دلیل هزینه های اقتصادی و نیز دید مصرف کنندگان به آن به عنوان راه حل هایی پیچیده برای مسائل ساده، مانع گسترش آن می شوند، اما امید است که در آینده با ثابت شدن استانداردهای اتوماسیون خانگی و همگرایی فناوری های مختلف و فراهم آورندگان خدمات این موانع برطرف شوند.

هم اکنون نیز استانداردهای ساخت خانه ها در حال پیشرفت هستند و استفاده از روش های سیم کشی قدیمی در خانه های نوین جوابگوی نیازهای نسل جدید ابزارهای شخصی خانگی نیست و برق و ارتباطات در همه جا لازم هستند. به هر حال در آینده ای نزدیک که می تواند همین سه یا چهار سال آینده باشند بشر در خانه هایی زندگی می کند که تمام اجزای آن به نوعی جاندار بوده و با یکدیگر و برای آسایش صاحبخانه خود در ارتباط و تعاملند ! . . .

م.ر. بهنام رئوف

روزنامه دنیای اقتصاد ( www.donya e eqtesad.com )