هوش مصنوعی و چشم انداز آینده

هوش مصنوعی، علمی نوین و رو به رشد است. شروع هوش مصنوعی به سال ۱۳۲۹ خورشیدی بازمی گردد، یعنی زمانی که آلن تورینگ مقاله خود را درباره ساخت ماشین هوشمند به رشته تحریر درآورد.

همه افرادی که نخستین گام ها را در راه معرفی و شناخت هوش مصنوعی برداشتند به دنبال یک هدف بودند و آن نیز رساندن سطح هوش مصنوعی به سطح هوش انسانی بود. ماشین هایی که به عنوان ماشین های هوشمند شناخته می شوند از توانایی فکر کردن بدون نیاز به انسان برخوردارند و این به دلیل وجود هوش مصنوعی در این گونه از ماشین هاست. این ماشین ها در صورتی یک ماشین باهوش شناخته می شوند که دارای قابلیت هایی مانند شناخت از وجود خود، از توانایی شناخت محیط پیرامون خود (ربات های امدادگر) و توانایی نشان دادن عکس العمل در مقابل کنش های حاصل از محیط (ربات های کاوشگر) باشند.

هوش مصنوعی، مهندسی الهام گرفته از زیست شناسی است. با توجه به توانایی های انسان، می خواهیم ماشین هایی بسازیم تا همانند او کارهایی را انجام دهند؛ ماشین هایی که قادر باشند مانند انسان ها یاد بگیرند، بفهمند، صحبت کنند، استدلال کنند و در یک کلام هوشیار باشند. در شبکه ارتباطی مغز انسان سیگنال های ارتباطی به صورت پالس های الکتریکی وجود دارد. گروهی از دانشمندان هوش مصنوعی، شکلی از مدارهای الکترونیک را طراحی کرده اند که تا حدودی شبیه مغز انسان است. هدف از راه اندازی این شبکه عصبی، طراحی سازوکاری است که مانند مغز انسان توانایی یادگیری داشته باشد. شبکه عصبی این کار را از راه ارزشگذاری برای ارتباطات سیگنال ها بین نرون ها انجام می دهد که این فرآیند به وسیله مقاومت ها با تقویت یا تضعیف پالس ها انجام می شود.لحظه تصمیم گیری زمانی خواهد بود که درک کنیم مغز چگونه عمل می کند و از آن لحظه به بعد می توانیم هوش مصنوعی را به مرزهای فراتر از هوش انسان هدایت کنیم.

استفاده از الگوریتم و شبکه های فازی در تصمیم گیری از نکات برجسته در آینده هوش مصنوعی است که به تصمیم گیری هوشمند و منطقی منجر می شود. بخش بزرگی از رفتار پیچیده ما در واقع نتیجه یک رابطه از قوانین زیست محیطی، پویایی و کنترل مرکزی، یعنی فعالیت مغز است و این مهم با یک توصیف ریاضی از مفهوم مقیاس شروع می شود. تعریف توابع و توصیف تنظیمات به عنوان شاخص ارزش در این مدل ریاضی با هدف تصمیم گیری هرچه بهتر به کار گرفته می شود.

هوش مصنوعی همه جا در اطراف ما حضور دارد. این موضوع که عملا از حضور یا تاثیر آن آگاهی نداریم، یک ویژگی خوب هوش مصنوعی به حساب می آید؛ زیرا با هدف نهایی آن انطباق دارد: همزیستی یکپارچه با دنیای انسانی. برای نمونه Jung Smart House را در نظر بگیرید. این خانه ـ که توسط یک شرکت آلمانی توسعه یافته است ـ به ساکنان خود امکان می دهد در یک محیط کاملا طبیعی زندگی کنند. چراغ ها در صورت نیاز به طور خودکار روشن می شود. پنجره ها هنگامی که باران را از ایستگاه هواشناسی خودکار احساس کنند و پرده ها هنگامی که فضای بیرون تاریک می شود به طور خودکار بسته خواهد شد. این خانه حاوی هزاران ریزتراشه و حسگر است و تقریبا تمام نیازهای انسانی را برآورده می کند. در بازی های جدیدی که از ساختار هوش مصنوعی بهره جسته اند، به تفکر و برنامه ریزی نیاز است تا بتوان به هدف رسید. روند نزدیکی هوش مصنوعی و بازی باعث شده است بازیکنان، خود را جزئی از بازی بدانند. وجه مشترک بازی هایی که براساس هوش مصنوعی تولید شده این است که برنامه بازی وابسته به عملکرد بازیکن است.

پیش بینی شده است رایانه ها تا ۱۵ سال دیگر به قدرت پردازشی مغز انسان می رسند و تا ۳۰ سال دیگر هوش مصنوعی آنچنان پیشرفت خواهد کرد که از همه پیش بینی هایی که در گذشته انجام شده پیشی خواهد گرفت. ربات ها به دستگاه هایی مشابه انسان های امروزی تبدیل خواهند شد که احساس هم دارند و می توانند با حرکات خود انسان ها را شگفت زده کنند. تا ۴۰ سال دیگر، هر یک از انسان ها صاحب یک ویژگی مجازی خواهند شد که پارامترهای سلامت را کنترل خواهد کرد. بازوبندهای هشدار پزشکی و زنگ خطرهای پزشکی به شماره های تماس اضطراری و مراکز تلفن متصل شده است. به محض این که زنگ های خطر به صدا درمی آید، به مسئولان ذی ربط هشدار داده می شود. در سال های آینده فناوری های بعدی در زمینه هایی مانند تشخیص گفتار و یادگیری ماشین ادامه خواهد یافت. یک سیستم خود به تنهایی آگاهی ندارد و توسعه هوش مصنوعی با پیشرفت هایی از آگاهی انسان معنی دار خواهد شد. پیشرفت در سخت افزار، ذخیره سازی و معماری پردازش موازی پیشرفت بیشتری در عملکرد هوش مصنوعی را قادر می سازد تا صد سال دیگر شاهد گام های چشمگیر روبه جلو در زمینه شبکه های بسیار بزرگی از پردازنده هایی خواهیم بود که می توانند از روش های پردازش موازی و تقسیم وظایف پردازشی میان خود استفاده کنند.

محمدحسین اژدست

روزنامه جام جم ( www.jamejamonline.ir )