فواید بازی های رایانه ای مهیج

انگشت اتهام از روی بازی های رایانه ای برداشته می شود؟

شاید شما هم جزو کسانی باشید که بارها در رسانه های مختلف در مورد مضرات بازی های رایانه ای چیزهایی شنیده و خوانده اید و درعین حال نمی توانید از این شیوه گذران اوقات فراغت خود نیز دل بکنید!

بازی های رایانه های یکی از محصولات دنیای مدرن دیجیتالی است که همواره به خاطر ترویج شدید خشونت در میان کاربران و بویژه کودکان و نوجوانان، مورد انتقاد شدید بسیاری از کارشناسان قرار گرفته اند. پژوهش های زیادی در مورد خطرات بالقوه این نوع از سرگرمی مدرن منتشر شده است. این پژوهش ها نسبت به اثرات زیان بار این بازی ها بر ذهن کاربران هشدار می دهد.

اما یکی از نکات مهم که در سال های گذشته چندان مورد توجه بسیاری از این کارشناسان قرار نگرفته، در نظر نگرفتن تاثیر متفاوت هریک از انواع بازی های رایانه ای است. بسیاری از رسانه ها، نتایج منفی ناشی از انجام بازی های خشن و مهیج رایانه ای را به شکلی کلی به همه بازی های رایانه ای بسط می دهند.

افزون بر این، پژوهش هایی که در دهه اخیر انجام گرفته نشان می دهد که هریک از انواع ژانرهای بازی های رایانه ای می تواند تاثیرات سودمند گوناگونی بر توانایی های انسان داشته باشد. در هر حال، آشنایی با نتایج هریک از پژوهش ها می تواند به ما در انتخاب درست بازی و نتایجی که می توان از هریک از آنها انتظار داشت، کمک کند.

واکنش بهتر به محرک های محیطی

پژوهشی که در سال ۱۳۸۲ خورشیدی منتشر شد نشان داد افرادی که چهار بار در هفته و هر بار به مدت یک ساعت بازی های مهیجی همچون Counter Strike یا Team Fortress Classic را انجام می دادند، از توانایی بیشتری در پردازش اطلاعات پیچیده، تخمین تعداد اشیا، تمرکز بهتر و انجام چند کار به صورت همزمان، نسبت به کسانی که چنین بازی هایی انجام نمی دهند، برخوردار بودند.

اما شاید این مساله مطرح شود که ممکن است افرادی که از ابتدا چنین ویژگی هایی دارند، جلب این بازی های مهیج می شوند. به همین دلیل پژوهشگران از گروهی از افراد معمولی که بازی رایانه ای انجام نمی دادند خواستند تا به مدت ده روز به انجام بازی Medal of Honor(که در آن کاربر به دشمنان شلیک می کند) بپردازند. در پایان مشخص شد که تمرکز این افراد پس از انجام این بازی به مراتب بهتر از افرادی بود که بازی هایی نظیر Tetris (که یک نوع بازی غیرمهیج خانه سازی با قطعات است) انجام داده بودند. همچنین پژوهشی دیگر نشان داد افرادی که بازی های مهیج انجام می دهند بهتر از دیگران می توانند انحراف تمرکز خود را شناسایی کرده و دوباره بر کار اصلی خود تمرکز کنند. به کلامی دیگر، انجام بازی های مهیج می تواند قدرت تمرکز را در افراد تقویت کند.

بینایی بهتر

دانشمندان همچنین دریافتند کسانی که به انجام بازی های مهیج می پردازند از قدرت دید بهتری نسبت به دیگران برخوردار خواهند بود. بازی های مهیج سبب می شود تا توانایی تشخیص انواع مختلف رنگ خاکستری در افراد بالاتر رود. این توانایی بویژه در هنگام رانندگی در شب بسیار سودمند خواهد بود.

اما یک پژوهش جالب در این زمینه نشان داد که انجام بازی های مهیج توسط افرادی که یکی از چشم های آنها دارای عارضه «تنبلی چشم» است، می تواند بسیار ثمربخش باشد. در این پژوهش چشم غیرتنبل گروهی از افراد بسته و از آنها خواسته شد تا با چشم تنبل خود به صورت متناوب به مدت ۵۰ ساعت یکی از دو بازی Unreal Tournament ۲۰۰۴ یا Call of Duty ۲ (که هر دو جزو بازی های مهیج هستند) را انجام دهند. همچنین از گروهی دیگر خواسته شد تا با چشم تنبل خود بازی Sims ۲ (که غیرمهیج است) را به انجام رسانند. نتیجه این شد که چشم تنبل افرادی که بازی های مهیجی را تجربه کرده بودند، بهبود چشمگیری یافت.

تحلیل شکل های سه بعدی

امروزه می دانیم که مردان به طور کلی در تحلیل شکل های دوبعدی و سه بعدی و نیز چرخاندن آنها در ذهن خود عملکرد بمراتب بهتری نسبت به زنان دارند. در این میان پژوهشگران کانادایی پژوهشی جالب انجام دادند و از گروهی از افراد معمولی خواستند تا یکی از دو بازی مهیج Medal of Honor یا غیرمهیج Ballace (که یک بازی پازل سه بعدی است) را به مدت ده ساعت انجام دهند.

نتیجه این پژوهش شگفت آور بود. برخلاف پیش بینی ها، توانایی تجسم دو بعدی و سه بعدی کسانی که بازی مهیج را انجام داده بودند بمراتب بهتر از گروه دوم بود. همچنین این توانایی در زنان شرکت کننده در این پژوهش افزایش زیادی را نسبت به مردان نشان می داد. دکتر جینگ فنگ که سرپرست این پژوهش بود بر این باور است که نتایج این پژوهش می تواند زمینه ایجاد تحولاتی اساسی در زمینه آموزش را فراهم سازد. به این ترتیب شاید بتوان امکان حضور موثرتر زنان در رشته هایی همچون مهندسی را نیز ایجاد کرد.

افزایش مسئولیت پذیری شهروندان

اگر بازی های رایانه ای چنین تاثیر شگرفی بر توانایی ها ذهنی ما دارند، پس شاید بتوان با استفاده از بازی ها، رفتارهای مطلوب اجتماعی را در میان افراد تقویت کرد. همین ایده کلی کارشناسانی در ایالات متحده، ژاپن و سنگاپور را بر آن داشته تا اثرات بازی های «دوستدار اجتماع» (pro social ) را برکودکان و نوجوانان شناسایی کنند.

نتایج این پژوهش ها نشان می دهد انجام بازی هایی که در آن کاربر باید در اجتماع مجازی خود مشارکت داشته باشد سبب افزایش ویژگی هایی نظیر همنوع دوستی و همکاری با دیگران می شود. حال آن که این ویژگی ها در کسانی که بازی های خشن را انجام می دادند نمود چندانی نداشت.

آینده بازی های رایانه ای

گسترش روزافزون تفریحات مجازی سبب ارائه طیف متنوعی از بازی های رایانه ای به بازار شده است، اما آگاهی بیشتر از سودمندی های هریک از انواع بازی های رایانه ای برخی کارشناسان را به فکر بهره گیری از این ابزار برای ایجاد یا تقویت برخی توانایی ها در میان کاربران آنها انداخته است. بی شک بازی هایی که بتواند ضمن سرگرم کردن کاربر، سبب تقویت توانایی های ذهنی یا حتی اخلاقی آنها شود، می تواند نوید بخش آینده ای روشن تر برای انسان باشد.

ذهن آدمی همواره تحت تاثیر عوامل محیطی قرار می گیرد که البته این تاثیر می تواند ترکیبی از سودمندی یا زیانباری باشد. با این که در بسیاری از موارد، انتخاب محیط اطراف در دامنه اختیارات ما نیست، اما انتخاب نوع درست بازی های رایانه ای و نیز آشنایی با جنبه های مثبت و منفی آن می تواند فرصتی برای بهره گیری درست تر از این دستاورد بشری فراهم سازد./ ضمیمه کلیک

صالح سپهری فر

روزنامه جام جم ( www.jamejamonline.ir )