فروشگاههای اینترنتی ، همه تجارت الکترونیک نیستند
وقتی صحبت از تجارت الکترونیک می شود ، در ذهن ها فروشگاه های اینترنتی تداعی می شوند و برداشت ها نیز به این سمت رفته است است که تجارت الکترونیک همان فروشگاه های اینترنتی هستند ، و یا تبلیغات چشمک زنی که محصولات مختلف را به شیوه هایی از قبیل ایمیل های اسپم و فروشگاه های زرد بفروش می رسانند . این تعبیر و یا برداشت از تجارت الکترونیک درست مانند آن است که تجارت را فروش محصول از طریق تراکت تعریف کنیم . و یا اینکه تجارت را صرفا در مغازه ها ببینیم . این در حالی است که اینها همه ابزارها و یا بخش کوچکی از تجارت الکترونیک هستند .
برای آنکه نگرش صحیح نسبت به تجارت الکترونیک داشته باشیم ، لازم است نگاهی به مفهوم تجارت داشته باشیم ، آنگاه به این باور خواهیم رسید که تجارت الکترونیک ، بسیار شبیه همان مفهوم خواهد بود در بستر مجازی و الکترونیک .
مبادلات اجتماعی: عبارت است از تبادل ایده ها و عقاید و تمایلات.
مبادله یا خرید و فروش کالا در مقیاس بالا که شامل ترابری از یک نقطه به نقطه دیگر است.
در ادامه تعریف دوم ارائه شده برای تجارت را به عنوان محور بحث انتخاب و بر روی آن متمرکز خواهیم شد.تجارت در ساده ترین نگاه مبادله کالا و خدمات به منظور کسب درآمد است.زندگی انسان مملو از فرآیند های تجاری بوده و تجارت به صورت های مختلف در آن نمود پیدا کرده است .زمانیکه کالای مورد نظر خود را از یک فروشگاه خریداری می کنیم در تجارت شریک و فرآیند های آن درگیر شدهایم.درصورتیکه در شرکت وموسسه یا کارخانه ای مشغول به کار هستیم که کالایی را تولید می نماید درگیر یکی دیگر از زنجیره های تجارت شده ایم.صورت های مختلف تجارت فارغ از رویکرد و سیاستی که در پس آنها نهفته است در ویژگی های زیل مشترکند:
خریداران: افرادی که با استفاده از پول خود قصد خرید کالا و یا استفاده از خدمات را دارند.
فروشندگان: افرادیکه کالا و خدمات مورد نیاز خریداران را ارائه می نمایند.فروشندگان را می توان در دو گروه عمده طبقه بندی نمود:
خرده فروشان: کالا و خدمات را مستقیما در اختیار متقاضیان قرار می دهند.
عمده فروشان: کالا و خدمات خود را در اختیار خرده فروشان و سایر موسسات تجاری قرار میدهند.
تولید کنندگان: افرادی که کالا و یا خدماتی را تولید می نمایند تا فروشندگان آنها را در اختیار خریداران قرار دهند.یک تولید کننده با توجه به ماهیت خود همواره یک فروشنده نیز خواهد بود.تولید کنندگان کالای تولیدی خود را به عمده فروشان و خرده فروشان و یا مستقیما به مصرف کنندگان می فروشند .
تجارت الکترونیک به معنی اطلاع رسانی و تبلیغات و خرید و فروش کالا ها و خدمات و حفظ و برقراری
روابط تجاری از طریق سیستم های مخابراتی و ابزارهای پردازش داده ها است.
به عبارت دیگر تجارت الکترونیکی عبارتست از تعامل سیستم های ارتباطی و سیستم های مدیریت اطلاعات و امنیت که به واسطه آنها امکان مبادله اطلاعات تجاری در رابطه با فروش محصولات و یا خدمات میسر می گردد. بنابر این اجزای اصلی تجارت الکترونیک عبارتند از:
سیستم های ارتباطی
سیستم های مدیریت داده ها
امنیت
ویژگی اصلی همه این فعالیت ها تسهیل فرآیند های تجاری و حذف فرآیند های غیر ضروری در انجام امور بازرگانی و کاهش هزینه ها از طریق بهبود و افزایش هماهنگی و کاهش هزینه های اداری به ویژه هزینه مکاتبات و کاغذ بازی و بهبود دسترسی به بازار و افزایش تنوع برای مشتریان به معنای عام است.مهم ترین ویژگی تجارت الکترونیک از دیدگاه بازار یابی در واقع برقراری ارتباط سازمان یا فرد با کل مخاطبان و سازگار ساختن محصولات و خدمات با نیازهای یکایک آنهاست.برآیند این کار ,رقابت شدید ,تنوع عرضه کنندگان و محصولات و خدمات آنها و در نتیجه کاهش هزینه ها و افزایش رضایتمندی مشتریان خواهد بود.نکته مهمی که باید به آن توجه داشت این است که موضوع تجارت الکترونیک, موضوع فناوری و دانش فنی نیست.در بحث تجارت الکترونیک بیشتر هدف شناخت الگوهای جدید تجارت و ارتباطات موجود در محیط الکترونیکی است.همچنین باید توجه داشت که تجارت الکترونیک مجموعه ای است ازفناوری های مخابراتی , پردازش و ذخیره داده ها در ارتباط با بازارها , سازمان ها , مشتریان , واسطه ها و سیستم های پرداخت الکترونیکی.
در حال حاضر بستر تجارت الکترونیک در دنیا ، فضایی شده است برای ارتباطات دو سویه بین مشتریان و صاحبان کسب و کار ، و این امکان ، قابلیتی ارزشمند است که نباید به سادگی از کنار آن گذاشت . دسترسی به نظرات مشتریان در خصوص محصولات جدید ، شنیدن شکایات مشتریان و شکستن سکوت مشتریان و مواردی از این قبیل همواره از دغدغه های صاحبان کسب و کار بوده است و این فضا می تواند بخش عمده ای از این مسئله را رفع نماید .
ارتباط بیشتر با مشتریان یکی از امکاناتی است که در بستر تجارت الکترونیک در ایران خیلی بر روی آن کاری انجام نشده است ، از دیگر امکاناتی که بر روی آن مانور مناسبی توسط صاحبان کسب و کار صورت نگرفته است ، افتتاح شعبه ۲۴ ساعته می باشد ، بدین صورت که اهالی کسب و کار می توانند تجارت خود را از طریق بستر تجارت الکترونیک ۲۴ ساعته کرده و کلیه اقداماتی را که بصورت فیزیکی و حقیقی انجام می دهند ، در تمام شبانه روز با هزینه ای کمتر بصورت مجازی انجام داده و از این توانایی بستر مجازی بهره مند شوند .
البته کم لطفی است اگر بیان نشود که در سال های اخیر اقدامات مناسبی در زمینه تجارت الکترونیک توسط شرکت های خصوصی صورت گرفته است ، و این جذب سرمایه به این سو نشان دهنده آینده ی روشنی در این بازار است .
حمیدرضا نادربیگی
