ضعف نرم افزارهای مترجم

ضعف نرم افزارهای مترجم

	در این مقاله برخی ضعف های نرم افزارهای مترجم را بیان می کنیم به امید این که روزی برسد که نرم افزارهای مترجم به طور دقیق و با کیفیت ترجمه کنند.

هر انسانی دارای یک زبان مادری است. یکی زبان مادریش فارسی، یکی انگلیسی، یکی آلمانی و ... . یادگیری زبانی غیر از زبان مادری، مشکل است و حالت فرار از ذهن دارند. اگر زبانی غیر از زبان مادری، به همان شیوه ای که زبان مادری را یاد گرفته ایم، یاد داده شود، بدون شک این زبان دیگر را به راحتی فرا می گیریم. مشکل بودن و فرار بودن زبان ها، سبب شده است که انواع نرم افزارهای مترجم ساخته شود. ترجمه ی زبان ها به یکدیگر سبب رشد و ترقی کشورها در عرصه ی علم و فرهنگ و اقتصاد و ... شده است. امروزه با وجود انواع و اقسام نرم افزارهای مترجم زبان، باز هم می بینیم که این نرم افزارها به خوبی عمل نمی کنند و گاهی ترجمه ای غیر از آن که ما می خواهیم به ما می دهند. در این جا به بررسی این مشکلات در ترجمه ی زبان ها به یکدیگر می پردازیم.

به عنوان مثال، ترجمه ی زبان انگلیسی به فارسی و فارسی به انگلیسی را بررسی می کنیم :

خیلی از دانش آموزان در مقاطع مختلف تحصیلی و بالاخص دانشجویان و حتی گاهی مشاهده شده است که اساتید دانشگاهی، برای ترجمه ی زبان فارسی به انگلیسی و برعکس، از نرم افزارهای مترجم زبان استفاده می کنند، که بعداً مشخص می شود این ترجمه ها دارای کیفیت و محتوای اصلی متن ترجمه شده نیستند.

با مشاهده ی ترجمه ی این متون، به یک سری از نکات پی بردیم که ضعف نرم افزارهای مترجم را نشان می دهد. از جمله ی این ضعف ها را بیان می کنیم :

مثلاً وقتی می خواهیم جمله ی « هر انسانی دارای یک زبان مادری است » را به انگلیسی ترجمه کنیم، نتیجه این می شود : « Every man is a native language » حال اگر بخواهیم این متن را به زبان فارسی برگردانیم، ترجمه این می شود : « هر مرد یک زبان مادری است ». یا اگر متنی دارای صفات و سایر علائم نگارشی است را بخواهیم ترجمه کنیم، برخی مواقع نرم افزار تعدادی از خط یا کل خط را ترجمه نمی کند و آن مقداری را هم که ترجمه کرده است، به اشتباه ترجمه می کند. به عنوان مثال وقتی جمله ی « مشکل بودن و فرار بودن زبان ها، سبب شده است که انواع نرم افزارهای مترجم ساخته شود. » را توسط نرم افزار به زبان انگلیسی ترجمه کنیم، نتیجه این می شود : « Difficulty and volatility of languages, which types of software interpreter is built . » و حال اگر همین جمله ی انگلیسی را به فارسی ترجمه کنیم، معنی متفاوتی می دهد : « دشواری و بی ثباتی از زبان، که انواع مترجم نرم افزار ساخته شده است .»

اما مشکل اساسی از کجاست؟

چرا نرم افزارهای مترجم، به درستی متن ها را به هم ترجمه نمی کنند؟

۱ رعایت نشدن دستور زبان :

با دقت در دستور زبان زبان های مختلف، به راحتی می توان به ضعف نرم افزارهای مترجم پی برد.

ما در زبان فارسی، اول فاعل بعد مفعول و بعد فعل را داریم. اما در زبان انگلیسی اول فاعل بعد فعل و بعد سایر موارد می آیند. این جاست که ضعف نرم افزارهای مترجم به وضوح مشخص می شود. و این ضعف بزرگ این است که نرم افزارهای مترجم، مطابق دستور زبان آن زبانی که متن باید ترجمه شود، عمل نمی کنند. یعنی اگر قرار است متنی انگلیسی به فارسی ترجمه شود، باید ابتدا نرم افزار کلمات متن مورد مرتجم را نسبت به دستور زبانی که قرار است ترجمه شود، مرتب کند، سپس آن جمله را ترجمه کند.

پس برای این که یک نرم افزار مترجم، بتواند به راحتی متن یک زبان را به زبان دیگر ترجمه کند، باید مطابق و پیرو دستور زبان آن زبان عمل کند. یعنی وقتی جمله ی « علی محمد را شکست داد » را قرار است به انگلیسی ترجمه کند، باید ابتدا دستور زبان انگلیسی را در خود این جمله رعایت کن و بعد آن را ترجمه کند. یعنی به این صورت جمله را مرتب کند « علی شکست داد محمد را » سپس آنرا ترجمه کند.

در متن هایی که به زبان فارسی ترجمه می شوند، جای فعل ها و فاعل و صفت و موصوف و ... از نظر نگارشی تغییر می کند و احتیاج به ویرایش درست ترجمه دارد. در مورد خود زبان انگلیسی هم به همین منوال است.

۲ نبودن معادل و منبع دقیق کلمات :

از دیگر ضعف های نرم افزارهای مترجم، نداشتن منبع دقیق و صحیح معادل کلمات می باشد. حال این کلمات چه ساده باشند، چه کنایه ای و ... .

۳ فراوانی معانی برای برخی کلمات :

مشاهده می شود که در هر زبانی یک کلمه دارای ۲ یا ۳ یا حتی ده ها معنی می باشد. مشخص نبودن معادل دقیق این کلمات، با زبان های دیگر هم از جمله ضعف نرم افزارهای مترجم می باشد.

۴ توجه نکردن به علائم نگارشی :

یکی دیگر از ضعف نرم افزارهای مترجم، توجه نشدن به نکات نگارشی و علائم نگارشی است. چه بسا که یک کاما، سبب تغییر و دگرگونی کامل در مفهوم و معنی یک جمله می شود. در ترجمه ها مشاهده می شود که کلمات و یا جملات داخل پرانتز، در صورت ترجمه با سایر کلمات جمله مخلوط شده و از کیفیت ترجمه می کاهند.

عوامل دیگری هم در ضعف نرم افزارهای مترجم دخیل هستند. از جمله : ماهر نبودن برنامه نویسان به دستور زبان، زبان های مختلف، ماهر نبودن در نوشتن کدهای برنامه های نرمافزار های مترجم، در دسترس نداشتن منابع و اطلاعات خوب و مفید از علائم نگارشی و .... .

امید است که این مقاله راهی را برای با کیفیت و دقیق ترجمه کردن نرم افزارهای مترجم، باز کند و از این به بعد ما شاهد باشیم که نرم افزارهای مترجم، یک زبان را با دقیت و کیفیت مطلوب به زبان دیگر ترجمه کند.

			سید احسان راستگو سوق